Beogradski parkovi, kao prave prirodne oaze, ulepšavaju i nadograđuju prestonicu. Njihovo postojanje i održavanje je esencija, bez njih Beograd ne bi bio to što jeste, a sa njima je ono čemu se divimo.
Među mnoštvom kulturnih i istorijskih atrakcija koje okupiraju pažnju turista, posebno mesto zauzimaju i zelene površine koje se smatraju Plućima grada. Prvi koji je negovao ideju o nastanku parkova u našem gradu, bio je sam knez Miloš. Na njegovu inicijativu, sredinom XIX veka počinje uređivanje parkovskih površina koje su imale za cilj unapređenje estetike prestonice.
Ništa nema lepšu simboliku i veću vrednost za urbano područje, kao prirodna površine koje je oplemnjuju. Koji su najlepši parkovi u Beogradu i kako su se izborili za ta počasna mesta i pored velike konkurencije, saznajte u nastavku teksta.
Topčiderski park – najstarija zelena površina grada
„Topçuderu“ je izraz koji je prvi put spomenuo osmanlijski putopisac Evlija Čelebija još u XVII veku. Izrazom je označio mesto na kom se nalazi turski artiljerijski logor, a od njega i potiče današnji naziv četvrti i parka – Topčider. Prvi uređen park u Srbiji, nalazi se u prestonici, između ulica Vojvode Mišića i Vojvode Putnika.
Topčiderski park je uređen u tradicionalnom engleskom stilu koji podrazumeva potoke, vijugave stazice i raskošno rastinje. Iza njegovog modernoevropskog izgleda stoji Atanasije Nikolić, jedna od najznačajnijih ličnosti iz XIX veka.
Po nalozu kneza Miloša, davne 1831. godine, obustavljeno je kretanje kola preko Topčidera. Knez je imao želju da baš na ovom mestu izgradi za sebe dvor oko kog će se nalaziti retke tropske biljke, spomenici i fontane. Dvadesetak godina kasnije, Topčiderski park postaje javna površina na kom se organizuju najrazličitijie kulturne i sportske svečanosti.
U parku se nalazi čak 6 spomenika kulture, a najveća atrakcija je Konak kneza Miloša koji je predstavljao njegovu zvaničnu rezidenciju. Osim toga, ovde se nalazi i retko drveće koje daje posebnu draž parku. Upravo jedan od najstarijih, ali i i najvećih evropskih platana kao i preko 180 godina stara Kruška topčiderka čine dušu ove najstarije uređene zelene površine.
Tašmajdan – nekad kamenolom danas gradski park
Tašmajdanski park površinski spada u deo grada u kom su se odigrali značajni istorijski događaji. Danas je poznat kao omiljen park mladih i dece, a nalazi se između više poznatih ulica u Beogradu – Takovske, Ilije Garašanina, Beogradske i ulice Bulevara Kralja Aleksandra.
Taš je dobio ime po kamenolomu s obzirom na to da je nekad on to i predstavljao. Katakombe koje su nastale vađenjem kamenih blokova u istoriji Srbije, služile su kao svojevrsna skladišta municije, kao sklonište, ambulanta i magacin za vreme II svetskog rata.
Čuveni lagumi ispod parka zajedno sa starim središtem grada, bili su podstrek za pisanje knjige „Beograd ispod Beograda” i osnivanje turističke ture koja je i danas aktuelna.
Park Tašmajdan je zaživeo 1954. godine, a potpisnici ovog arhitektonskog poduhvata su Aleksandar Đorđević i Radomir Stupar. Prostor ovog čuvenog gradskog parka je služio i za izložbe skulptura posle kojih su mnoge i ostale zadržane.
Zbog izložbi, i danas u parku imamo priliku da budemo svedoci umetnosti koju su stvarali Sava Sandić, Milije Glišić, Mira Jurišić, Jovan Nježić, Angelina Gatalica, Ratko Vulanović, Ivan Sabolić i Nikola Vukosavljević.
U novijoj istoriji poznata je skulptura „Don Kihot” koju je izvajao čuveni Jovan Soldatović, devedesetih godina. Još jedna od značajnih znamenitosti koje krase Tašmajdanski park je spomenik Desanki Maksimović iz 2007. godine koji predstavlja rad Svetlane Karović-Deranić.
Tašmajdan park je posebno poznat po jednoj od najlepših beogradskih crkvi – Crkvi Svetog Marka. U blizini su i čuveni restorani poput Madere, zgrada Radio Televizije Srbije kao i najatraktivniji prestonički hotel – Metropol.
Park Manjež – unikatno zelenilo u centru grada
Park Manjež se nalazi nadomak centra grada, ali u jednoj od najlepših beogradskih opština – Vračaru. Predstavlja pravi zeleni raritet užeg dela grada zbog čega je ujedno Beograđanima iz ovih krajeva on omiljen.
Manjež je ujedno i jedan od najstarijih parkova, koji je ponosno nikao između sva svetska rata. Na staroj lokaciji Kraljevske konjičke garde od 1931. godine, grad je postao bogatiji za jednu uređenu površinu koja će do danas ostati omiljeno mesto turistima, akademicima, mladima i deci.
Pionir moderne pejzažne arhitekture, Aleksandar Krstić je dizajnirao i u potpunosti osmislio izgled parka koji pripada klasičnom stilu. Prvobitno je nosio naziv Njegovo veličanstvo, po Petru II Karađorđeviću, ali ime ubrzo zamenjeno francuskim izrazom Manjež koji označava konjičku školu.
Plan parka je bio da se u njemu izgrade operska kuća, konzervatorijum i muzička akademija. Iako plan nije realizovan, Manjež park može da se pohvali značajnim kulturnim institucijama koji se nalaze u njegovom okrilju.
Fakultet muzičke umetnosti, Studentski kulturni centar i čuveno Jugoslovensko dramsko pozorište su svoje mesto pronašli u ušuškanosti Manježa. Statua poljskog kompozitora, Šopena, koja krasi park Manjež, podignuta je u čast ovog velemajstora povdom 200. godišnjice od njegovog rođenja.
Svaki beogradski park je vena grada
Parkovi u Beogradu su posebna atrakcija, kako za Beograđane, tako i za sve koji Beograd posete. Postoji mnoštvo zelenih površina koji se nalaze u svim krajevima prestonice, a ovo su samo neki od kulturno-istorijski najznačajnijih.
To svakako podrazumeva, da ćete pored pomenutih posetiti i Karađorđev park, Studentski park, Čuburski park, Koštunjak i svaku onu oazu koju zateknete u vrevi grada. O svakom bi imalo šta da se piše, ali bitnije od tih reči je ono što ćete u beograskim parkovima osetiti.
Bilo da u parkove idete zbog igrališta i svojih mališana ili zbog klupa na kojima možete ponavljati gradivo pred ispit, spremati prezentaciju za posao, ili zbog staze kojom hodate držeći se za ruku, jedna istina je neumitna – bez parkova bi ovaj grad bio bleda senka onoga što jeste. U njima se rađaju i oživljavaju uspomene i osećaji. Čuvajmo naše drveće, poštujmo parkove i štitimo ih od urbanizovanih pokolenja.